نقش واسطه‌ای ساختار انگیزشی در رابطۀ بین توانایی‌های شناختی با رفتارهای پرخطر در نوجوانان

هدف این پژوهش پیش­بینی رفتارهای پرخطر بر اساس توانایی­های شناختی با میانجی­گری ساختارهای انگیزشی در نوجوانان دبیرستانی شهر تهران در سال 96-1395 بود. 426 دانش­آموز دختر و پسر به روش خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شدند و به پرسشنامه­های رفتارهای پرخطر (زاده محمدی و احمدآبادی، 1390)، ساختار انگیزشی (کاکس و کلینگر، 2004)، و توانایی­های شناختی (نجاتی،a1392) پاسخ دادند. برای تحلیل داده­ها از روش آماری مدل­یابی معادلات ساختاری (با استفاده از نرم افزار لیزرل) استفاده شد. شاخص برازش تطبیقی (94/0=CFI)، شاخص نیکویی برازش (95/0=GFI)، شاخص نرم­شده نیکویی برازش (92/0=AGFI) و ریشه دوم میانگین مجذورات خطای تقریب (08/0=RMSEA) حاکی از برازش الگوی مفهومی با داده­های گردآوری شده بودند. یافته­ها نشان دادند که ساختار انگیزشی (در دو بعد انطباقی و غیر انطباقی) رابطۀ بین توانایی­های شناختی و رفتارهای پرخطر را میانجی­گری می­کند. همچنین اثر مستقیم رفتار انطباقی و غیر انطباقی بر رفتارهای پرخطر معنادار بود. اثر مستقیم توانایی­های شناختی بر رفتار انطباقی و غیرانطباقی معنادار بود. همچنین توانایی­های شناختی توانستند 5 درصد از واریانس رفتار انطباقی و 28 درصد از واریانس رفتار غیر انطباقی را تبیین کنند. به علاوه ساختار انگیزشی (در دو بعد رفتار انطباقی و غیر انطباقی) و توانایی­های شناختی با هم توانستند 20 درصد واریانس رفتارهای پرخطر را پیش­بینی کنند.